Wciornastki – objawy, zwalczanie

Wciornastki to drobne owady o wydłużonym ciele, mające długość zwykle od 1 do 3 mm. Są to szkodniki roślin, ponieważ wysysają z nich soki, co prowadzi do deformacji roślin, uszkodzenia liści oraz osłabienia całej rośliny. Niestety, żerują one także na naszych ulubionych roślinach ozdobnych. Wciornastki w domu to znak, że należy działać szybko. Poznaj sprawdzone sposoby rozpoznania i zwalczania wciornastków!

Czego dowiesz się z tego artykułu?

• Czym są wciornastki.
• Jakie rośliny są zagrożone wciornastkami.
• Jak zwalczać szkodniki domowymi sposobami.
• Jakie specjalistyczne środki wybrać na zwalczanie wciornastek.

Wciornastki – objawy i rozpoznanie

Wciornastki (tzw. przylżeńce) to szkodniki, które stanowią zagrożenie dla roślin doniczkowych – choć żerują one nie tylko na roślinach ozdobnych, mogą stanowić również zagrożenie dla warzyw. Są to malutkie podłużne robaczki, które niestety są szkodnikami – powodują uszkodzenia pąków kwiatowych i owoców. Wciornastki wysysają soki roślinne, przenosząc przy okazji wirusy roślinne. Doprowadzają przez to do osłabienia roślin lub nawet ich obumarcia.

Najczęściej występujące objawy żerowania wciornastków to:

• Przebarwienia lub jasne plamy na liściach, ewentualnie charakterystyczne srebrzyste smugi,
• Zdeformowane, zwijające się liście i kwiaty.
• Spowolnienie wzrostu roślin.
• Obecność małych, ruchliwych owadów na spodniej stronie liści.
• Czarne kropki na spodzie liści – są to drobne odchody szkodników (mikroskopijne punkty).

Najczęściej można je zauważyć na roślinach poprzez delikatne potrząsanie liści nad białą kartką – jeśli opadną na nią miniaturowe, poruszające się przecinki, to prawdopodobnie wciornastki.

Lista zagrożonych gatunków roślin

Te maleńkie robaczki potrafią siać spore spustoszenie. Niestety, ich celem paść może dość spora grupa roślin. Do najczęściej atakowanych należą:

• Rośliny doniczkowe: storczyki, skrzydłokwiaty, difenbachie, fikusy, draceny, palmy.
• Rośliny ogrodowe: róże, pelargonie, begonie, dalie.
• Warzywa: pomidory, papryka, ogórki, cebula, sałata.
• Drzewa, krzewy i rośliny owocowe: cytrusy, winorośl, truskawki.

Rodzaje wciornastków

Wciornastki dzielą się na wiele gatunków. W Polsce wyróżnia się 217 gatunków wciornastków, na całym świecie znajdziemy ich ponad 6000. W naszych domach najczęściej spotkać możemy następujące gatunki:

• Wciornastek zachodni (Frankliniella occidentalis) – atakuje rośliny ozdobne i warzywa.
• Wciornastek tytoniowiec (Thrips tabaci) – popularny na cebuli, tytoniu, pomidorach.
• Wciornastek szklarniowiec (Hercinothrips femoralis) – często w szklarniach i na roślinach doniczkowych.
• Wciornastek grochowiec (Kakothrips robustus) – szkodzi roślinom strączkowym.
• Wciornastek cieplarek (Heliothrips haemorrhoidalis) – spotykany najczęściej w szklarniach, choć atakuje także rośliny domowe.
• Wciornastek różówek (Thrips fuscipennis) – atakuje róże i inne ogrodowo-balkonowe rośliny ozdobne. Może także atakować rośliny uprawne (m.in. truskawki lub maliny).

Wciornastki – jak zwalczyć szkodnika?

Wciornastki nie są na szczęście groźne dla ludzi, ale mogą siadać na ludzkiej skórze, co jest nieprzyjemne. Po zauważeniu ich inwazji warto szybko przystąpić do działania, by nie pozwolić, aby wróg zniszczył nasze piękne rośliny i opanował wnętrza!

Aby skutecznie zwalczyć wciornastki, najpierw należy dokładnie obejrzeć rośliny i usunąć te, które są silnie zaatakowane. Warto zastosować izolację zaatakowanych okazów, aby szkodniki nie rozprzestrzeniały się na inne rośliny. Niestety, te małe robaczki bardzo szybko zajmują nowe terytoria. Pomocne może być także regularne zwiększanie wilgotności powietrza i częste zraszanie liści, co utrudnia rozwój szkodników.

Domowe sposoby na wciornastki

Jeśli szybko udało nam się zauważyć problem, a inwazja wciornastków nie jest duża, możemy zacząć od domowych sposobów. Istnieją naturalne preparaty, które są bezpieczne dla dzieci i zwierząt, a mogą pomóc pozbyć się niechcianych lokatorów.

Domowe sposoby na wciornastki obejmują opryski przygotowane na bazie naturalnych składników. Można stosować roztwór wody z szarym mydłem lub płynem do naczyń, który działa kontaktowo na owady. Skuteczny jest również wyciąg z czosnku, cebuli lub olej neem, które mają właściwości odstraszające i niszczące szkodniki. Rośliny można także regularnie przemywać letnią wodą, co pomoże zmyć larwy i dorosłe osobniki.

Skutecznym sposobem mogą także okazać się drapieżna roztocza na wciornastki. Roztocza są zabójcami dla szkodników, z kolei są nieszkodliwe dla roślin i zwierząt. Po wytępieniu wszystkich wciornastków populacja roztoczy zamiera.

Wciornastki – zwalczanie chemiczne

W przypadku silnej inwazji konieczne może być zastosowanie chemicznych środków ochrony roślin. Opryski insektycydami kontaktowymi pomagają szybko ograniczyć populację wciornastków. Można także sięgnąć po preparaty systemiczne, które są pobierane przez roślinę i eliminują szkodniki od wewnątrz. Zabiegi chemiczne należy powtarzać co kilka dni, aby skutecznie zwalczyć zarówno dorosłe owady, jak i ich larwy.

Stosując chemiczne środki na wciornastki, zawsze należy kierować się zaleceniami producenta. Należy pamiętać, że oprysk może być drażniący dla ludzi i zwierząt, dlatego trzeba przeprowadzać go z zachowaniem zasad bezpieczeństwa!

Kwarantanna i rekonwalescencja 

Inwazja wciornastków wymaga oddzielenia zaatakowanych roślin od reszty kolekcji. Niektóre gatunki wciornastków potrafią latać, co sprawia, że szybko się przemieszczają i atakują kolejne rośliny. Odizolowane rośliny należy systematycznie opryskiwać (co 7-10 dni). Kwarantanna powinna trwać co najmniej 20 dni.

Po zwalczeniu wciornastków roślina może być osłabiona. Konieczna będzie wymiana ziemi doniczkowej (wciornastki w ziemi mogą także składać jaja) oraz usunięcie uszkodzonych liści. Następnie warto postawić roślinę na odpowiednim dla niej stanowisku i zadbać o odpowiednie nawożenie, by mogła odbudować swoje siły.