Pandan, Pandanus

Pochodzenie

Pandanus należy do rodziny pandanowate (Pandanaceae). Pochodzi z krajów leżących w strefie tropikalnej zachodniej Afryki, południowej Azji, Australii, wysp Polinezji, Hawaii i Madagaskaru.

Gatunki i odmiany

Do rodzaju Pandanus należy około 600 gatunków. Rośliny tych gatunków rosnące w formie drzew i krzewów w rejonach tropikalnych tworzą gęste zarośla, głównie na brzegach morskich.

Gatunek Pandanus australiana rośnie jako duże drzewo. Gatunki nadające się do uprawy pokojowej są roślinami wiecznie zielonymi o pokroju wzniesionym. Mają długie liście, wąskie, lekko wygięte łagodnym łukiem ku dołowi i osadzone spiralnie wokół łodygi.

Z wiekiem starsze rośliny, tworzą wysoki pęd do 1,5 m wysokości i dodatkowo w dolnej części pnia wytwarzają grube korzenie powietrzne, które po zdrewnieniu są podporą rośliny, dlatego często zwane są korzeniami podporowymi.

W uprawie pokojowej znalazło zastosowanie kilka gatunków. Najpopularniejszym z nich jest Pandanus veitchii. Ma on mieczowate liście szerokości do 10 cm, podłużne, w wyraźnie widoczne żółte i zielone pasy. Na brzegach liści (z pominięciem części szczytowej) wyrastają miękkie kolce. Temperatura minimalna do uprawy zimą to 18^oC.

Pandanus sanderi ma liście nieco węższe od P. veitchii, liście w podłużne białe lub jasno zielone paski. Na brzegach i na szczycie liści wyrastają ostre kolce barwy białej lub czerwonej. Młode liście tego gatunku często mają barwę białą. Temperatura minimalna zimą 18^oC. Pandanus utilis (pandan trwały) w naturze jest drzewem, w uprawie ogrodniczej mocno rozkrzewionym krzewem. Ma sztywne ciemno szarozielone liście z dość niebezpiecznymi, czerwonymi kolcami wzdłuż brzegów i na końcach liści. Temperatura zimą minimum to 16^oC. Choć jest to najbardziej wytrzymały gatunek na spadki temperatur, jest rzadko uprawiany.

Pielęgnacja i uprawa

Pandanus lubi dużo światła, ale nie znosi prażącego słońca. Jego uprawie sprzyja ciepłe stanowisko, temperatura pokojowa 20-25^oC przez okrągły rok. Wiosną i latem należy podlewać obficie, zimą lekko ograniczyć podlewanie, ale utrzymywać podłoże stale wilgotne. Od marca do lipca, raz na dwa tygodnie, zasilić niskim stężeniem wieloskładnikowego nawozu do roślin kwitnących.

Roślina ta lubi wilgotne powietrze, szczególnie w okresie wypuszczania młodych pędów. Można ją zraszać po liściach. Zarówno do zraszania jak i podlewania najlepiej używać letniej, miękkiej wody.

Młode rośliny powinno się przesadzać co roku (pandany lubią dodatek świeżego podłoża), starsze tylko w miarę potrzeby. Nowa doniczka nie powinna być dużo większa od poprzedniej, ale powinna być dość głęboka.

Dobrym podłożem będzie standardowa mieszanka ziemi ogrodniczej do kwiatów, ale koniecznie z dodatkiem gliny (1/3).

Rośliny Pandanusa rozmnaża się przez ukorzenianie młodych (minimum 20 cm), bocznych odrostów. Ukorzeniać należy w specjalnym podłożu przeznaczonym do ukorzeniania sadzonek, temperatura podłoża i otoczenia około 20-22^oC oraz podwyższona wilgotność powietrza.

Stanowisko

Pandan, ze względu na pokrój rośliny i ostre kolce na brzegach liści potrzebuje dużo miejsca. Tylko na dużej przestrzeni można wyeksponować urodę tej rośliny.

By roślina była zwarta i miała właściwą barwę liści powinna stać w miejscu widnym, np. w pobliżu dużego okna zachodniego lub południowego. Ustawiona w miejscu zbyt zacienionym będzie wybiegać do góry, a jej liście będą blednąć i zatracać ich piękny rysunek.

Ciekawostki

Pandanus, z wiekiem rośliny wytwarza powietrzne korzenie przybyszowe, które mają za zadanie stabilizować roślinę, jednak z czasem wypychają one roślinę z doniczki. Przesadzając egzemplarz pandana do większej doniczki nie należy przykrywać tych korzeni podłożem.

Do przesadzania młodych egzemplarzy należy używać doniczek niedużo większych od poprzednich, by roślina się zbyt silnie nie rozrastała, bo w warunkach domowych nie jest to zbyt korzystne.

Jeśli zimą w pomieszczeniu temperatura spadnie poniżej 16-18^oC choć na kilka dni, to roślina zacznie powoli więdnąć i za 5-6 tygodni obumrze.

Z doświadczenia producentów wynika, że pandanów nie atakują ani choroby, ani szkodniki, ich wrogiem są spadki temperatur.