Popularne rośliny doniczkowe kwitnące zimą – azalia, cyklamen, kalanchoe, hiacynt i narcyz

Azalia, różanecznik (Rhododendron simsii, syn. Azalea indica)

Rodzaje i pochodzenie azalii

Należy do rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Obecnie najpowszechniej uprawiane azalie wywodzą się z rasy indyjskiej, pochodzą od gatunku Rhododendron simsii. Pierwotny gatunek rośnie we wschodniej Azji (w Chinach i na Tajwanie), na zboczach gór, w rejonach o obfitych opadach deszczu.
Do Europy pierwsze azalie zostały sprowadzone w 1808 roku, a były to krzewy pochodzące z japońskiego ogrodu. Ponieważ wzbudziły duże zainteresowanie miłośników roślin, hodowcy belgijscy, niemieccy i angielscy, w krótkim czasie, wyhodowali wiele odmian azalii ogrodowych i do uprawy doniczkowej. Azalie to krzewy różnej wysokości, o brązowych, zdrewniałych oraz młodych, zielonych pędach. Młode pędy i nerwy liści pokryte są włoskami. Charakteryzują się małymi, zawsze zielonymi i skórzastymi liśćmi oraz kwiatami o pojedynczych okółkach płatków, półpełnymi lub pełnymi. Wyróżnia je szeroka gama kolorów od białych przez różne odcienie różu i fioletu, łososiowe i czerwone, jednokolorowe oraz wielobarwne.
Okres kwitnienia azalii doniczkowych trwa od połowy grudnia do połowy maja. Ze względu na porę kwitnienia odmiany podzielono na wczesne, średnio wczesne i późne. Małe, popularne w handlu roślinki azalii wykwitające w styczniu, lutym to rośliny powstające w jednym sezonie uprawowym, rośliny większe bardziej zdrewniałe w formie drzewka lub piramidy rosną przez 2-3 lata nim trafią do sprzedaży. Kwitnące zimą azalie, to miłe upominki kwiatowe z okazji „Dnia Babci”. Większe egzemplarze często zdobią „Grób Pański” w okresie wielkanocnym.

Azalia – pielęgnacja i uprawa

Kwitnącą azalię można ustawić w dowolnym miejscu mieszkania. Niezbędne jest jednak rozproszone światło oraz miejsce najlepiej z dala od źródła ogrzewania. Azalia toleruje szeroki zakres temperatur, począwszy od 5°C nawet do 30°C. Niższe temperatury, to dłuższy okres kwitnienia. Wymaga systematycznego podlewania, w wysokich temperaturach nawet dwa razy dziennie. Przywiędnięta roślina po podlaniu ożyje, ale może zrzucić liście. Najkorzystniejszym jest podlewanie od dołu, czyli do podstawki lub osłonki. Nadmiar wody wylewamy po około 20-30 minutach. Jeśli będzie długo stała w wodzie to zagniją korzenie.
W większości przypadków azalia traktowana jest jako roślina sezonowa, która po zakończeniu kwitnienia jest wyrzucana. Jeśli chcemy azalię uprawiać dalej, to po kwitnieniu należy usunąć resztki kwiatów i przenieść roślinę w chłodne, dobrze oświetlone miejsce, od czasu do czasu podlać, aby nie zasuszyć. W połowie kwietnia można lekko przyciąć pędy (później już nie można przycinać, bo nie wytworzy pąków kwiatowych), usunąć wyrastające młode odrosty. Można też przesadzić roślinę do większej doniczki używając mieszanki ziemi do różaneczników, rododendronów, czyli podłoża o odczynie kwaśnym.
W połowie maja należy wystawić na zewnątrz np. do ogrodu w miejsce półcieniste, doniczkę zadołować (co zabezpieczy bryłę korzeniowa przed nadmiernym przesychaniem), systematycznie podlewać oraz raz na 2-3 tygodnie nawozić nawozami do różaneczników. Z początkiem września, jeszcze przed pierwszymi przymrozkami azalię trzeba przenieść do widnego, przewiewnego pomieszczenia o temperaturze 5°C-12°C i utrzymywać podłoże w stanie wilgotnym, nie nawozić. Gdy pojawią się pąki można roślinę trzymać w wyższej temperaturze. Właściwie pielęgnowana, żyje przez wiele lat. Mieszańce indyjskie azalii nie są mrozoodporne, nie można ich na stałe wysadzić do ogrodu.

Cyklamen perski, fiołek alpejski (Cyclamen persicum)

Rodzaje i pochodzenie fiołka alpejskiego

Rodzaj Cyklamen liczy około 20 gatunków, należy do rodziny pierwiosnkowatych (Primulaceae). Uprawiane fiołki alpejskie pochodzą od Cyclamena persicum, rodzimej rośliny wschodnich krajów śródziemnomorskich, wyspy Rodos, Krety oraz z Libii. Cyklameny dziko rosnące zakwitają wiosną.
Cyklamen jest rośliną bulwiastą, korzenie, liście i kwiaty wyrastają z mięsistej bulwy. Zaokrąglone, sercowate liście, osadzone są na długich ogonkach liściowych. Liście poszczególnych odmian różnią się nie tylko kształtem i wielkością, ale przede wszystkim dekoracyjnym rysunkiem z kontrastującymi srebrzystymi plamami na zielonym tle. Odmiany hodowlane różnią się też wielkością i kształtem kwiatów. Kwiaty mogą być pojedyncze, półpełne i pełne, z płatkami gładkimi, karbowanymi lub strzępiastymi, w kolorze białym, łososiowym, różnych odcieniach różu i fioletu, karminowych, czerwonych, często z wyraźnie ciemniejszym środkiem tzw. „oczkiem”. Kwiaty osadzone na długich szypułkach kwiatowych, wykwitają nad liśćmi.
Rośliny cyklamena będące ozdobą mieszkań, oferowane są w sprzedaży od wczesnej jesieni do późnej zimy. Można też znaleźć cyklameny ogrodowe oferowane w różnych porach roku.

Cyklamen perski – uprawa i pielęgnacja

Doniczkowe cyklameny lepiej czują się w pomieszczeniu chłodnym (14°C-18°C), w miejscu jasnym, przewiewnym, z dala od źródła ciepła. Nie lubią miejsc bezpośrednio nasłonecznionych. Nie lubią też moczenia: kwiatów, liści i bulw. Najlepiej podlewać od dołu wlewając wodę do podstawki lub osłonki a nadmiar wody wylać po 20-30 minutach. Raz na 2 tygodnie podlać wodą z dodatkiem nawozu wieloskładnikowego do roślin kwitnących. Zasychające kwiaty i żółknące liście należy usuwać przez wyszarpywanie, w taki sposób, aby usunąć je w całości. Pozostawione kawałki ogonków liściowych lub kwiatowych łatwo zagniwają. Okres kwitnienia przedłuży się, jeśli roślina będzie stała w chłodnym, dobrze oświetlonym miejscu.
Po zakończeniu kwitnienia rośliny cyklameny są zazwyczaj wyrzucane. Można je jednak dalej uprawiać. W tym celu należy stopniowo ograniczać podlewanie, doprowadzając do całkowitego zaschnięcia liści. Cyklamen powinien przejść naturalny okres spoczynku. Doniczkę z bulwą przenieść do chłodnego, przewiewnego, ciemnego pomieszczenia i nie podlewać przez 2-3 miesiące. Po tym okresie, przenieść w cieplejsze (15°C -18°C), widne miejsce i rozpocząć umiarkowane podlewanie. Kiedy roślina wznowi wzrost, należy systematycznie nawozić: raz na 2 tygodnie – mieszanką nawozu z dużą zawartością potasu. Nie zaleca się przesadzania do większej doniczki, nadmierny rozrost bryły korzeniowej nie sprzyja kwitnieniu.

Kalanchoe blossfelda, Kalanchoe blossfeldiana, Rodzina gruboszowate (Crassulaceae).

Kalanchoe – pochodzenie i wygląd

Gatunek ten jest najbardziej rozpowszechnionym gatunkiem wśród gruboszowatych. Pochodzi z górzystych rejonów Madagaskaru. Dorasta najwyżej do 30 cm. Posiada liście ciemnozielone, mięsiste, gładkie, całobrzegie lub ząbkowane. Kwiaty kalanchoe są niepozorne, ceglasto czerwone zebrane na szycie pędów w baldachogrona. Zakwita w styczniu. W Europie pierwsze kalanchoe sprowadzono do ogrodu botanicznego w Paryżu, skąd w krótkim czasie trafiły także do wielu innych ogrodów Europy. Dopiero od kilkudziesięciu lat ta piękna roślina znana jest na rynku ogrodniczym i z każdym rokiem nabiera coraz większego znaczenia.
Jest rośliną dnia krótkiego, dzięki reakcji na krótki dzień przez sztuczną zmianę długości dnia można uzyskać kwitnące rośliny o każdej porze roku. Przez selekcję i hodowlę otrzymano wiele odmian o zróżnicowanym wzroście, o kwiatach pojedynczych, półpełnych i pełnych i bardzo szerokiej palecie barw.

Kalanchoe – uprawa i pielęgnacja

Kwitnącą roślinę kalanchoe należy postawić w miejscu bardzo jasnym, podlewać umiarkowanie, najlepiej przez nasączanie bryły korzeniowej od dołu. Latem można umieścić na balkonie w miejscu lekko zacienionym. Stojąca na zewnątrz roślina, często sama, bez dodatkowych specjalnych zabiegów uprawowych ponownie zakwita. Na tych samych baldachach z uśpionych pąków kwiatowych po kilku tygodniach pojawiają się nowe kwiaty. Drugie kwitnienie jest dość obfite.
Kalanchoe po zakończeniu kwitnienia najczęściej jest wyrzucane, a wytrwali mogą podjąć próbę dalszej uprawy i doprowadzić roślinę do ponownego kwitnienia. Jeśli to była roślina kwitnąca zimą, to musimy ją przetrzymać do połowy kwietnia w miejscu dobrze oświetlonym w temperaturze nie niższej niż 16°C i od czasu do czasu trzeba podlać. W połowie kwietnia przenosimy roślinę do pomieszczenia o wyższej temperaturze w miejsce dobrze oświetlone, obcinamy pędy kwiatostanowe lub jeśli jest zbyt wysoka skracamy główne pędy, podlewamy systematycznie, ale umiarkowanie i raz na 2-3 tygodnie nawozimy nawozami do roślin kwitnących.
Kalanchoe wytworzy pąki i zakwitnie, jeśli przez co najmniej 6-8 tygodni potraktujemy je krótkim dniem. Możemy to spowodować przykrywając roślinę pudłem kartonowym o godzinie siedemnastej i odkrywając o siódmej i taką czynność trzeba powtarzać każdego dnia do czasu aż z pąków zaczną się wychylać pierwsze kwiaty. Jeśli zdarzy się zapomnieć przykryć roślinę, 2-3 razy w ciągu okresu zaciemniania, a będą to pojedyncze dni w dłuższych odstępach czasowych, to roślina nadal będzie normalnie pąkować.

Znane są również inne gatunki kalanchoe, a dzięki temu, że są łatwe w uprawie, należą do ulubionych roślin doniczkowych:
Kalanchoe erinacea – szczególnie ozdobny, o szerokich, płaskich, barwy biało szarej liściach i czerwonych kwiatach.
Kalanchoe miniata – o dużych, czerwonych i żółtych kwiatach w kształcie dzwonków, wysokość rośliny 20-25 cm.
Kalanchoe manginii i jego mieszańce – to rośliny zwisające, obwieszone różowymi dzwonkami.

Kalanchoe jako gruboszowate potrzebują dużo powietrza, słońca, przepuszczalnego, wilgotnego podłoża. Dobrze rosną w temperaturze pokojowej, latem można wystawiać na zewnątrz. Od czasu do czasu zasilać mieszanką nawozu dla kaktusów.

Hiacynt (Hyacinthus), Rodzina hiacyntowate (Hyacinthaceae)

Rodzaje i uprawa hiacyntów

Rodzaj obejmuje 3 gatunki występujące na wapiennych zboczach zachodniej i środkowej Azji. Odmiany uprawne hiacynta pochodzą od hiacynta wschodniego Hyacintus orientalis rosnącego w Turcji, Syrii i w Libanie. Normalnie hiacynty kwitną na wiosnę, ale cebule preparowane, czyli poddane specjalnym zabiegom mogą zakwitać od Bożego Narodzenia aż do Wielkanocy, czyli do połowy kwietnia. Posadzone do doniczek lub innych pojemników, we wrześniu, październiku i odpowiednio potraktowane temperaturami, ukorzenią się i wypuszczą pąki kwiatowe i liście.
Zakupioną roślinę należy postawić w miejscu widnym, może stać w temperaturze pokojowej, ale w niższej (15°C-18°C) wydłuży się czas kwitnienia. Podlewać umiarkowanie, a nawet skąpo. Kwitnące hiacynty intensywnie pachną.

Narcyz (Narcissus), Rodzina amarylkowate (Amaryllidaceae)

Narcyz – rodzaje i uprawa

Rodzaj zawiera około 50 gatunków, występujących w Europie i w Afryce Północnej, a rosną one w różnych środowiskach: na łąkach, w lasach, w szczelinach skalnych.
Jest bardzo wiele odmian hodowlanych narcyzów, niektóre z nich są idealne do wprawy w mieszkaniu. W temperaturze pokojowej kwitną zimą przez kilka tygodni. Powinny stać w miejscu dobrze oświetlonym, przewiewnym. Niższe temperatury (15°C-18°C) wydłużą czas kwitnienia.
Podlewać należy umiarkowanie.
Cebule hiacynta i narcyza po zakończeniu kwitnienia można posadzić do ogrodu. W tym celu stopniowo ograniczać podlewanie aż do całkowitego zaschnięcia liści. Następnie doniczkę z cebulą przetrzymać do wiosny w chłodnym, ciemnym, przewiewnym miejscu. Wiosną wysadzić cebule wraz z całą bryłą korzeniową, w taki sposób, aby nad cebulą było około 5 cm ziemi.