Doniczkowe pnącza o ozdobnych kwiatach

Hoja, woskownica (Hoya) pochodzenie i rodzaje

Należy do rodziny trojeściowatych (Asclepiadaceae). Rodzaj Hoya obejmuje około 200 gatunków krzewiastych roślin pnących lub płożących, występujących w południowo – wschodniej Azji i w Australii. W USA hoja zajmuje ważne miejsce wśród roślin pokojowych, w uprawie znajduje się kilka gatunków i wiele odmian. W Europie, w kolekcjach szklarniowych, można spotkać kilka gatunków, ale jako rośliny pokojowe uprawiane są tylko dwa z nich: hoja różowa oraz hoja piękna. Obydwa gatunki są roślinami długowiecznymi.

Hoja różowa (Hoya carnosa) uprawa i pielęgnacja

Jest to silne pnącze o długich, giętkich, zielono-brązowych pędach, które z czasem drewnieją. Jej liście są mięsiste, szerokie, gładkie, błyszczące i ciemnozielone. Często na liściach występują białawe plamki, co jest cechą związaną z odmianą, a nie objawem choroby.

Zebrane w baldachy białe lub jasnoróżowe z jaskrawoczerwonym środkiem kwiaty, są bardzo mięsiste, pachnące i mają kształt gwiazdek. Baldachy kwiatowe liczące po 12-15 kwiatów są osadzone na krótkopędach wyrastających z pędu głównego. Nie należy, więc obcinać wyrastających długich pędów, tylko je owijać wokół podpory. Im starsza roślina, tym bujniejsze kwitnienie.
Woskowate kwiaty wydzielają przyjemny, słodkawy zapach i lepiący nektar. Okres kwitnienia przypada od końca maja do października. Niestety wiele roślin hoi, mimo odpowiedniego pielęgnowania, nigdy nie zakwita, pozostając pnączem o ozdobnych liściach.

Hoja różowa potrzebuje jasnego, przewiewnego stanowiska. Latem lubi miejsce ciepłe, dobrze oświetlone, ale nie lubi bezpośredniego nasłonecznienia. Od końca października do końca lutego woli niższe temperatury (12-15°C), miejsce dobrze oświetlone i bez przeciągów. Ale w wyższych temperaturach też sobie poradzi. Lepiej jednak by nie stała na parapecie tuż nad grzejącym kaloryferem.
Jest wrażliwa zarówno na nadmiar jak i niedobór wody. Od marca do października podlewamy dość obficie i nawozimy raz na 2-3 tygodnie mieszanką nawozową z przewagą potasu. Zimą podlewamy oszczędniej, w niskich temperaturach tylko w taki sposób, aby bryła korzeniowa była lekko wilgotna.

Hoja nie lubi przesadzania. Przesadzanie starszych roślin wpływa niekorzystnie na tworzenie się pąków kwiatowych. Jeśli przesadzanie jest konieczne, to należy to zrobić wczesną wiosną. Przesadzać do niewiele większej doniczki i zapewnić dobry drenaż. Dobrym podłożem będzie ziemia kompostowa z dodatkiem piasku. Rozmnaża się łatwo z sadzonek pędowych. Sadzonki należy pobierać wiosną lub latem i ukorzeniać w podłożu, w temperaturze 20-25°C.

Hoja nie lubi zmiany ustawienia liści w stosunku do światła, nie należy rośliny przekręcać, przesuwać. Kwiaty zazwyczaj pojawiają się od strony okna, a nie od strony pokoju. Po kwitnieniu nie należy obcinać pędów kwiatostanowych, bowiem w tym samym miejscu roślina ponownie zakwita w kolejnych latach.

Hoja piękna (Hoya bella) uprawa i pielęgnacja

Jest formą karłową. Ma pędy krótsze i sztywniejsze, lekko zwisające. Dobrze się prezentuje w wiszącej doniczce. Liście zielone, jajowate, zaostrzone, skórzaste. Kwiaty pięciopłatkowe, białe z czerwoną gwiazdkowatą plamką po środku. Kwiaty zebrane w baldachogrona wyrastają na szczytach pędów.

Gatunek ten ma wyższe wymagania temperaturowe. Dobrze rośnie w temperaturze pokojowej przez cały rok, w zimie nie niższej niż 18°C. Od wiosny do jesieni zaleca się podlewać roślinę obficie i nawozić raz na 2-3 tygodnie nawozem wieloskładnikowym. Zimą podlewać ostrożniej, w zbyt mokrym podłożu korzenie szybko gniją. Do rozmnażania używa się sadzonek pędowych z jedną parą liści, które w temperaturze 20-25°C ukorzenią się szybko.

Stefanotis bukietowy (Stephanotis floribunda) pochodzenie i uprawa

Należy do rodziny trojeściowatych (Asclepiadaceae). Pochodzi z Madagaskaru, gdzie rośnie jako wiecznie zielony pnący krzew. Stefanotis można też uprawiać na kwiat cięty, np. w USA to bardzo popularny kwiat do bukietów ślubnych i butonierek. Pędy ma twarde, ale elastyczne do 5 m długości. Liście skórzaste, jajowate, zaostrzone, ciemnozielone, błyszczące, osadzone naprzeciwlegle na krótkich ogonkach liściowych. Przypominają liście hoi. Delikatnie pachnące, czysto białe w kształcie gwiazdek kwiaty, zebrane są w luźne baldachy. Baldachy wyrastają z kątów liści. Normalny czas kwitnienia przypada od maja do sierpnia, jednak sterując długością dnia i temperaturą można przesunąć okres kwitnienia na miesiące zimowe.

W uprawie doniczkowej wymaga podpór. Potrzebuje dużo światła, ale nie toleruje bezpośredniego nasłonecznienia, lubi przestrzeń i dużo świeżego powietrza, ale bez przeciągów. W okresie wzrostu, od maja do września dobrze rośnie w temperaturze pokojowej, zimą przechodzi okres spoczynku i wtedy wskazana jest temperatura 12-14°C.

Od maja do sierpnia należy podlewać obficie miękką wodą, raz na 2-3 tygodnie nawozić nawozami wieloskładnikowymi bez zawartości wapnia. Później, stopniowo ograniczamy podlewanie, a w niskich temperaturach utrzymujemy podłoże lekko wilgotne. Nie należy jednak dopuszczać do całkowitego przesuszenia. Od września do lutego nie nawozimy, a wraz ze wzrostem temperatury stopniowo wprowadzamy nawożenie.

Młode rośliny można przesadzać co roku (w lutym-marcu), starsze rzadziej. Do przesadzania zaleca się używanie ziemi kompostowej z dodatkiem piasku oraz zapewnienie dobrego drenażu. Rozmnaża się przez sadzonki pędowe, zdrewniałe, ukorzenianie trwa dość długo.

Stefanotis podobnie jak hoja nie lubi zmiany miejsca, przekręcania doniczki. Zawsze powinien stać tą samą stroną do światła, inaczej może zrzucić pąki kwiatowe. Należy też zaznaczyć, że ciepłe i wilgotne powietrze sprzyja wzrostowi wegetatywnemu, ale hamuje zawiązywanie pąków, na zbyt niską temperaturę zareaguje zrzucaniem liści.

Jaśmin (Jasminum) pochodzenie i uprawa

Należy do rodziny oliwkowatych (Oleaceae). Jaśminy to ozdobne obficie kwitnące pnącza, pochodzące z Chin, Iranu, Indii, Cejlonu. Nie należy ich mylić z popularnym u nas jaśminem ogrodowym, poprawnie jest to nie jaśmin, a jaśminowiec (Philadelphus) i należy rodziny skalnicowatych (Saxifragaceae). Jedyną wspólną cechą obydwu jest wydzielanie intensywnego zapachu w czasie kwitnienia.

Do rodzaju Jasminum należy około 200 gatunków. Najbardziej znaną rośliną pokojową z tego rodzaju jest jaśmin lekarski (Jasminum officinale). Pochodzi z Chin, ale można go też spotkać na południu Europy. Tworzy długie, wiotkie pędy, które trzeba podwiązywać. Jego pierzaste liście na zimę opadają. Kwiaty białe, drobne i intensywnie pachnące.

W sprzedaży można też spotkać inny gatunek – Jasminum polyantum, podobny wyglądem do officinale, ale nie zrzuca liści na zimę.

Jaśmin wielkolistny (Jasminum sambac) rośnie w Indiach. Zasuszone kwiaty tego jaśminu dodawane są do herbaty i tak powstaje herbata jaśminowa.

Jaśmin potrzebuje dużo światła, miejsce uprawy przez cały rok bardzo jasne i przewiewne. Latem temperatury pokojowe, zimą około 10-13°C. Jeśli zimą temperatura jest zbyt wysoka, to jaśmin wypuszcza za wcześnie pędy i nie zakwita.

W okresie wzrostu i kwitnienia wymaga regularnego, obfitego podlewania i raz na 2-3 tygodnie nawożenia nawozami ze zwiększoną zawartością potasu. Zimą podlewanie mocno ograniczamy.

Przesadzanie tylko w razie konieczności. Ze względu na specyficzne wymagania temperaturowe często jaśmin jest traktowany jako roślina sezonowa i po zakończeniu kwitnienia wyrzucany.

Trzeba pamiętać, że w czasie kwitnienia wydziela silny zapach. Rośliny jaśminu są źródłem olejków zapachowych dla przemysłu perfumeryjnego.

Dipladenia (Dipladenia) rodzaje i uprawa

Należy do rodziny toinowatych (Apocynaceae). Jest tropikalnym, silnie wijącym się pnączem o lejkowatych kwiatach koloru różowo – czerwonego lub czerwonego. Pochodzi z tropikalnych lasów Ameryki Południowej. Do rodzaju Dipladenia należy około 120 gatunków, ale w uprawie jest tylko kilka gatunków i odmian dipladenii.

Dipladenia boliviensis – o białych kwiatach z żółtym środkiem.

Dipladenia sanderi – o kwiatach różowych lub jej odmiana „Rosea” o różowo-łososiowych kwiatach z żółtą gardzielą.

Dostępne w sprzedaży rośliny dipladenii mają postać krzaczków, ponieważ w zakładach ogrodniczych są traktowane środkami hamującymi wzrost. Po kilku tygodniach, gdy środki przestaną działać pędy rozpoczynają swój naturalny wzrost, przyrosty są duże i potrzebują podpory.

Kwitną nieprzerwanie od maja do listopada. Dipiadenie lubią miejsce jasne, ale nie bezpośrednio nasłonecznione. Lubią też wysoką wilgotność powietrza. Wyższa wilgotność powietrza pobudza roślinę do formowania pąków. Zbyt suche powietrze lub nasłonecznienie prowadzą do zwijania się liści. Wiosną i latem dobrze rosną w temperaturze pokojowej, od października do marca wskazana temperatura to około 15°C. Obniżenie temperatury w tym okresie sprzyja zawiązywaniu pąków kwiatowych.

W czasie wzrostu i kwitnienia wymaga systematycznego podlewania, ale nie może stać w wodzie. Od kwietnia do sierpnia podlewamy mieszanką nawozów do roślin kwitnących. W miesiącach spoczynku dawki wody mocno ograniczamy, nie nawozimy.

Przesadzanie należy stosować w miarę potrzeby, ale do niewiele większych doniczek, najlepiej wczesną wiosną i należy zapewnić dobry drenaż. Rozmnaża się przez sadzonki pędowe, ale w wypadku tej rośliny to trudny zabieg i potrzebny jest długi okres czasu od posadzenia do uzyskania kwitnącej rośliny.

Glorioza Rotszylda (Gloriosa rothschildiana) pochodzenie i uprawa

Należy do rodziny liliowatych (Liliaceae). Kilka gatunków gloriozy występuje w tropikalnych rejonach Azji, Afryki i Madagaskaru. Glorioza Rotszylda to atrakcyjne pnącze, dorastające wysokością do 2 m. Jego naprzeciwległe, błyszczące liście zakończone są wąsem, który przyczepia się do podpór. Kwiaty w kolorze ognistej czerwieni z żółtymi brzegami, średnicy 10-15 cm, osadzone pojedynczo na cienkich szypułkach. Część podziemną stanowią walcowate bulwy, długości ok 15 cm, z których to wyrastają korzenie i część nadziemna. Bulwy gloriozy zawierają trujący alkaloid kolchicynę.

Przed zimą pędy zasychają, zimuje tylko część podziemna. Od kwietnia do września, czyli w okresie wzrostu i kwitnienia glorioza powinna stać w miejscu ciepłym, dobrze oświetlonym. Już od marca, z momentem rozpoczęcia wzrostu, do połowy sierpnia należy podlewać równomiernie i nawozić raz w tygodniu mieszanką nawozów do roślin kwitnących. Z początkiem września stopniowo ograniczać podlewanie doprowadzając do całkowitego zaschnięcia części nadziemnej. Bulw nie należy wyjmować z doniczki. Całość wraz z ziemią przetrzymywać w temperaturze 8-12°C do końca lutego.

Z początkiem marca wyjąć bulwę z doniczki, oczyścić z korzeni i posadzić do świeżego podłoża. Bulwę należy umieścić poziomo i przysypać 2 cm warstwą ziemi. Jednocześnie z sadzeniem bulw powinno się wstawić do doniczki podporę (drabinkę, pałąk), co pozwoli później uniknąć uszkodzenia kiełkujących bulw.

Gloriozę uprawia się też na kwiat cięty. To dość popularne kwiaty cięte, zachowują świeżość w wazonie do 10 dni.