Choroby roślin doniczkowych

Zmiany chorobowe

Zmiany chorobowe występujące na liściach, pędach, kwiatach wskazują na błędy pielęgnacyjne, atak choroby lub żerowanie szkodnika.

Choroby roślin mogą być powodowane przez czynniki infekcyjne takie jak grzyby, bakterie, wirusy lub też mogą to być choroby nieinfekcyjne zwane zaburzeniami fizjologicznymi.

Choroby grzybowe lub bakteryjne

Choroby grzybowe i bakteryjne rzadko atakują rośliny w mieszkaniu, bowiem suche powietrze nie sprzyja ich powstawaniu i rozprzestrzenianiu. Choroby grzybowe mogą się przydarzyć roślinom, które przez jakiś czas stały na zewnątrz.

Z chorób grzybowych można tu wyróżnić:

Mączniaka prawdziwego: objawy to mączysty biały nalot na górnej lub dolnej stronie liści. Na kilka dni przed wniesieniem rośliny do mieszkania należy ją opryskać dostępnym na rynku środkiem ochrony roślin, stosując zgodnie z instrukcją na opakowaniu. Zaatakowane przez grzyba, zniszczone liście oberwać.

Szarą pleśń: objawem tej choroby jest brunatnoszary nalot na porażonych częściach liścia, pędu lub kwiatu. Choroba ta najczęściej atakuje rośliny stojące w wilgotnym, chłodnym miejscu. Jej rozwojowi sprzyja też zbyt obfite nawożenie azotem.  Po zauważeniu pierwszych objawów należy roślinę opryskać dostępnym na rynku środkiem ochrony roślin, jeśli możliwe usunąć chore części i ustawić roślinę w pomieszczeniu o małej wilgotności powietrza, w miejscu jasnym, przewiewnym.

Plamistości liści: to choroby wywoływane przez różne rodzaje grzybów (raczej trudne do zidentyfikowania przez amatorów); na liściach pojawiają się różnej wielkości i różnego koloru plamki jasne, brązowe lub z wyraźną obwódką (w zależności od tego jaki rodzaj grzyba zaatakował), które z czasem mogą się łączyć w większe plamy. Przy małym nasileniu choroby można próbować opryskać dostępnym na rynku środkiem ochrony roślin przeznaczonym do zwalczania chorób grzybowych i wstawić roślinę do pomieszczenia o małej wilgotności powietrza.

Na choroby bakteryjne i wirusowe nie ma skutecznych metod leczenia.

Choroby bakteryjne można częściowo ograniczyć przez unikanie nadmiernej wilgoci w doniczce i stworzenie optymalnych warunków uprawy zalecanych dla danego gatunku roślin.

Zgnilizna bakteryjna objawia się najczęściej gniciem podstawy pędu, ogonka kwiatowego lub nasady dolnego liścia (co można zaobserwować np.: u cyklamena, cantedeskii, storczyka). Jeśli nie zareagujemy, choroba będzie atakować dalsze części rośliny.

Aby ograniczyć rozwój choroby, należy zmniejszyć podlewanie, a najlepiej podlewać od dołu, czyli do podstawka, z którego po 20 -30 minutach wylać nadmiar wody. Może też trzeba przestawić roślinę w inne miejsce, bardziej odpowiadające jej wymaganiom.

Choroby wirusowe, to najczęściej mozaiki liściowe (na liściach pojawiają się jasne i ciemnozielone plamki lub smugi). Wirus najczęściej ujawnia się w stresowych warunkach uprawy np. po nagłym dużym skoku temperatury lub krótką, silną operacją słoneczną. Nie ma skutecznych sposobów leczenia, należy raczej obserwować roślinę, bo często zmiany wirusowe dotyczą jednego lub kilku liści, a później dalej roślina rozwija się prawidłowo.

Choroby nieinfekcyjne (zaburzenia fizjologiczne)

Najczęstszą przyczyną zmian chorobowych na roślinach doniczkowych uprawianych w mieszkaniach są błędy w doborze miejsca takie jak: miejsce uprawy za ciemne lub zbyt nasłonecznione, za ciepło lub za zimno, za niska lub za wysoka wilgotność powietrza, przeciągi itd., oraz błędy pielęgnacyjne: za dużo lub za mało wody, zalegająca woda na dnie doniczki, zbyt zimna lub zbyt twarda woda, przenawożenie, mało podłoża w doniczce itp.

Zaburzenia fizjologiczne mogą objawiać się bardzo różnie. U roślin pochodzących z klimatu tropikalnego lub podzwrotnikowego zbyt niskie temperatury mogą powodować czerwienienie lub żółknięcie młodych liści.

Rośliny lubiące wysoką wilgotność powietrza przeniesione z wilgotnej szklarni (bez zahartowania) do mieszkania mogą reagować na suche powietrze zrzucaniem kwiatów, zrzucaniem liści.

Zaburzenia występujące na skutek braku światła to często zrzucanie pąków, zahamowanie rozwoju kwiatów, a u roślin o wielobarwnych liściach utrata intensywności rysunku, zielenienie lub nawet zrzucanie liści.

Przyczyną brązowienia brzegów liści może być za dużo lub za mało wody, przenawożenie lub zbyt ubogie podłoże, suche powietrze.

Zwijanie się liści, przyczyną takiego zjawiska często jest zbyt suche powietrze, silne przesuszenie podłoża lub uszkodzenie systemu korzeniowego. Jeśli przyczyną nie jest suche powietrze, to dobrze będzie przesadzić roślinę do nowego podłoża. Chlorozy na liściach pojawiają się zazwyczaj u roślin wymagających kwaśnego podłoża. Przyczyną chlorozy może być twarda woda używana do podlewania, niedobór żelaza lub magnezu.

Ciemne lub białe plamy na liściach, przyczyną mogą być oparzenia słoneczne.