Bluszcz w domu i w ogrodzie – jak o niego dbać?
Bluszcz to wiecznie zielone pnącze. Jego uprawa jest bardzo prosta, a wygląd okazały, dlatego cieszy się sporą popularnością jako roślina domowa i ogrodowa. Bluszcz znalazł się też na drugim miejscu listy roślin oczyszczających powietrze z toksyn, ogłoszonej przez NASA w 1989 roku. Zmniejsza poziom benzenu, formaldehydu, trichloroetenu, toluenu i ksylenów. Jest więc nie tylko piękną, ale i pożyteczną dekoracją.
Z tego artykułu dowiesz się, jak dbać o bluszcz doniczkowy, ogrodowy lub rosnący na balkonie. Kiedy i jak sadzić bluszcz i jak często go podlewać?
Bluszcz – pochodzenie
Bluszcz (Hedera) to rodzaj roślin z rodziny araliowatych. Do grupy bluszczów zaliczamy kilkanaście gatunków, nie jest więc ona liczna. Bluszcz występuje w Europie, Afryce Północnej, na Wyspach Kanaryjskich, na Kaukazie, w Azji. Można go znaleźć również w polskich lasach, parkach i terenach skalistych – w naszej ojczyźnie występuje w naturze jeden gatunek bluszczu: bluszcz pospolity (Hedera helix).
Bluszcz – gatunki i odmiany
Systematyka gatunków i odmian bluszczu nie jest jednorodna. Część z nich, przez jednych badaczy uważana za gatunki, przez innych zaliczana jest w poczet odmian należących do gatunku opisanego jako pierwszy: bluszczu pospolitego. Stąd jedne źródła podają jako liczbę gatunków bluszczu 12 lub 15, a inne nawet ponad 20. Przyjrzyjmy się tym najbardziej popularnym.
Bluszcz pospolity (Hedera helix)
Roślina o szybko rosnących pędach, które w lasach i ogrodach może osiągnąć nawet 20 metrów długości, a w warunkach domowych wyrasta do 2-3 metrów. Ma niewielkie, ale liczne, błyszczące liście w kolorze ciemnozielonym, z wyraźnym jaśniejszym unerwieniem. Są one u nasady sercowate, a na szczycie łagodnie zakończone. W naturze pojawia się najczęściej w charakterze rośliny okrywowej i oplata pnie drzew i kamienie, wspina się po murach.
W mieszkaniu wygląda bardzo efektownie, posadzony w donicy zawieszonej pod sufitem lub postawionej na meblu: wówczas jego pędy i liście zwieszają się swobodnie w dół, tworząc piękną, zieloną ścianę. Można także postawić koło niego podporę.
Bluszcz pospolity 'Glacier’ (Hedera helix 'Glacier’)
Odmiana bluszczu pospolitego ceniona przede wszystkim za bardzo oryginalne, trójkolorowe ubarwienie i łatwość w uprawie. Ma trójkątne liście z charakterystycznymi, szaro-zielonymi plamkami o nieregularnym kształcie i kremowym obramowaniem. Jest bardzo uniwersalną rośliną, która radzi sobie w różnorodnych warunkach pogodowych, dlatego można trzymać ją zarówno w domu, jak i na balkonach, tarasach i w ogrodach. Bez problemu przetrwa zimę na zewnątrz.
Bluszcz pospolity 'Gold Child’ (Hedera helix 'Gold Child’)
Ta odmiana bluszczu wyróżnia się liśćmi o ciekawym, marmurkowym wzorze w różnych odcieniach zieleni. Brzegi liści mają dodatkowo jasne, kremowo-żółte zabarwienie. Posadzona w postawionej wysoko donicy, roślina ta zwiesza się w dół, tworząc efektowną, trójbarwną girlandę. Podobnie jak inne odmiany bluszczu pospolitego, bluszcz 'Gold Child’ jest mało wymagający w uprawie i cieszy oko przez cały rok, zarówno w warunkach mieszkaniowych, jak i na zewnątrz.
Miejsca występowania bluszczu
Bluszcz jest rośliną, która z łatwością dostosowuje się do warunków pogodowych i klimatycznych, dlatego można ją spotkać w tak wielu rejonach świata. W Polsce widzimy ją praktycznie na każdym spacerze: oplata płoty i mury, rośnie na ziemi i wokół pni drzew w lasach oraz parkach, króluje na balkonach i w ogrodach. Jest też popularną rośliną doniczkową.
Bluszcz w ogrodzie
Bluszcze zdobią najczęściej płoty przydomowych ogrodów, „lubią” porastać też ściany budynków i altany. Stanowią nie tylko bardzo wdzięczny widok, ale i rodzaj naturalnej osłony przed wzrokiem ciekawskich sąsiadów czy przechodniów, dlatego ich obecność jest zwykle bardzo pożądana.
Roślina najlepiej czuje się w częściowo zacienionych miejscach, więc jeśli porasta całe ogrodzenie, zadbaj o troskliwe podlewanie. Zwłaszcza tej części, która narażona jest na największe nasłonecznienie.
Bluszcz to roślina zimozielona, która bez problemu powinna przetrwać zimę w ogrodzie: nie są konieczne żadne szczególne zabiegi zabezpieczające go przed mrozem.
Bluszcz w domu – doniczkowy
Mimo że bluszcze tak doskonale sprawdzają się jako roślina ogrodowa, nic nie stoi na przeszkodzie, aby uprawiać je w mieszkaniu. Także w nim mogą stać się piękną, całoroczną ozdobą, niewymagającą w dodatku żadnych czasochłonnych zabiegów pielęgnacyjnych.
Bluszcz jest pnączem, więc aby w pełni cieszyć się jego walorami, postaw go w dobrze wyeksponowanym miejscu, w którym ma miejsce na wzrost. Może to być donica powieszona wysoko pod sufitem lub postawiona na meblu, z którego będą wdzięcznie spływać jego pędy. Możesz też zaopatrzyć się w podpórkę i patrzeć, jak roślina będzie się wokół niej oplatać.
Bluszcz – uprawa, wymagania i pielęgnacja
Uprawa bluszczu jest bardzo prosta. Aby cieszyć się jego pięknem, wystarczy postawić go lub posadzić w odpowiednim miejscu, a następnie zadbać o regularne podlewanie i – w razie suchego powietrza w domu – zraszanie liści. Nawożenie nie jest konieczne.
Bluszcz – podlewanie
W domu bluszcz podlewaj dość często – wiosną i latem rób to mniej więcej dwa razy w tygodniu (w trakcie dużych upałów nawet częściej – tak, by nie dopuścić do zupełnego wyschnięcia podłoża. Nie może w nim jednak też stać woda. Najlepiej posadź swój bluszcz w doniczkach z odpływem, aby nie dopuścić do gnicia korzeni). Zimą należy ograniczyć podlewanie ze względu na zagrożenie żółknięciem liści – dolewaj wody do doniczki tylko raz na tydzień.
Uwaga! Domowy bluszcz zagrożony jest atakiem szkodników – przędziorków i tarczników. Sprzyja temu stanowisko w suchym pomieszczeniu. Zwracaj na to uwagę zwłaszcza zimą, w okresie grzewczym. Aby zmniejszyć ryzyko, pamiętaj o pilnowaniu wilgotności podłoża i powietrza. Stosuj nawilżacze na kaloryfer, regularnie zraszaj rośliny, ustawiaj doniczkę na podstawce wypełnionej kamieniami zalanymi wodą. Zakręcaj też kaloryfery, kiedy wychodzisz z domu.
Bluszcz – stanowisko
Rośliny te rozwijają się najlepiej w półcieniu. Nadmierne nasłonecznienie nie jest wskazane, całkowity brak światła także szybko doprowadzi do marnienia rośliny. W domu stawiaj je więc raczej w głębi pokoju, tylko w pomieszczeniach z oknem.
W ogrodzie wybierz stronę mniej nasłonecznioną. Jeśli zależy Ci, aby bluszcz porastał całe ogrodzenie, możesz posadzić go także w jaśniejszych miejscach, zwróć jednak potem szczególną uwagę na pielęgnację rośliny narażonej na zwiększone światło. Może się okazać, że będzie ona potrzebować częstszego podlewania.
Bluszcz – ziemia i podłoże
Podłoże bluszczu powinno być umiarkowanie wilgotne, przepuszczalne. Na dno doniczki warto dodać keramzyt, żeby roślina nie stała w wodzie, a korzenie nie gniły.
Bluszcze uprawiane jako rośliny doniczkowe przesadza się co roku lub co dwa lata wczesną wiosną. Operacja polega na starannym wyjęciu z doniczki całej rośliny, usunięciu starego podłoża i umieszczeniu jej w nowym podłożu.
Bluszcz – rozmnażanie
Bluszcz rozmnaża się przez ukorzenianie sadzonek pędowych. Odetnij pęd o długości 10-15 cm i oberwij jego dolne liście. Sadzonkę włóż do słoika z wodą i zaczekaj, aż wypuści korzenie. Rozmnażaj w ten sposób bluszcz od późnej wiosny do wczesnej jesieni. Możesz także spróbować ukorzenić sadzonki od razu w podłożu – jednak pilnuj, aby było ono stale wilgotne. Dodatkowo doniczkę możesz umieścić pod szklanym kloszem, zrobić kapturek z obciętej butelki lub przykryć plastikowym woreczkiem. Sadzonki powinny się ukorzenić w ciągu kilku lub kilkunastu dni.
Pytania i odpowiedzi:
Co zrobić, aby bluszcz szybko rósł?
Dwa razy w roku (najlepiej wczesną wiosną i przed rozpoczęciem zimy) podetnij pędy swojej rośliny. Jej nawożenie nie jest konieczne, jednak jeśli zależy Ci na jak najszybszym wzroście, możesz stosować w sezonie wzrostu nawozy wieloskładnikowe.
Czy bluszcz jest trujący?
Tak, cała roślina jest trująca, a najbardziej niebezpieczne są owoce bluszczu. Ich zjedzenie może doprowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, a nawet śmierci. Z tego powodu do rośliny w żadnym wypadku nie można dopuszczać dzieci ani zwierząt domowych.
Czy bluszcz w domu jest szkodliwy?
Samo posiadanie rośliny nie działa w żaden sposób szkodliwie. Dzięki zdolności do pochłaniania toksyn bluszcz przyczynia się nawet do polepszenia jakości powietrza w mieszkaniu. Należy jednak pamiętać, że w bezpośrednim kontakcie jest to roślina trująca, postaw ją więc w miejscu niedostępnym dla dzieci i zwierząt, a prace pielęgnacyjne wykonuj tylko w rękawiczkach.
Jak szybko rośnie bluszcz?
Roczny przyrost bluszczu w sprzyjających warunkach wynosi zwykle do 1 metra.
Jak wygląda trujący bluszcz?
Wszystkie odmiany bluszczu pospolitego (Hedera helix) są trujące po zjedzeniu. Każda część rośliny ma działanie toksyczne, jednak najbardziej niebezpieczne są owoce bluszczu. Rosną one w gronach i gdy dojrzeją, mają fioletowy kolor.
Dlaczego bluszcz usycha?
Wysychanie bluszczu jest zwykle spowodowane jego nieprawidłową pielęgnacją. Gdy je zaobserwujesz, upewnij się, że odpowiednio często podlewasz swoją roślinę (ale jej nie przelewaj), a jeśli stoi ona w pomieszczeniu o niskiej wilgotności powietrza, zraszaj jej liście. Przyczyną wysychania i zmiany koloru liści może też być atak szkodników.
Jak uratować usychający bluszcz?
Przede wszystkim spróbuj zdiagnozować problem. Jeśli wysychanie jest kwestią nieprawidłowego nawodnienia, zacznij od częstszego podlewania (albo wręcz przeciwnie, ogranicz je, gdy robisz to za często). Może pomóc też przestawienie doniczki w mniej nasłonecznione miejsce. Jeśli roślina została zaatakowana przez szkodniki, jak najszybciej zastosuj środki owadobójcze.
