Rośliny zimozielone – które gatunki nie zrzucają liści na zimę?
Rośliny zimozielone warto uprawiać z jednego zasadniczego powodu: dzięki nim balkon, balkon czy taras są piękne przez cały rok. Można nacieszyć oczy zielenią, gdy na zewnątrz dominuje szarość lub biel. Które rośliny wiecznie zielone cieszą się największą popularnością?
Czym są rośliny zimozielone? Charakterystyka
Rośliny zimozielone to gatunki, które przez cały rok zachowują ulistnienie (w formie typowych liści, igieł bądź łusek). Nie zrzucają ich masowo w okresie jesiennym. Gubią liście, ale proces jest powolny i prawie niezauważalny. Wynika to z wieku liści (np. trwałość igieł u sosny pospolitej to trzy lata), a nie pory roku i przechodzenia w zimowy spoczynek. Ewentualnie ich liście zamierają dopiero wiosną, a niedługo później roślina wykształca nowe. Czasami ulistnienie lekko przebarwia się na zimę (np. nabiera żółtawego lub brązowawego odcienia), ale ogólnie pozostają zielone przez cały rok.
W ogrodach uprawia się także gatunki częściowo zimozielone. Co oznacza ten termin? Takie rośliny najczęściej utrzymują żywe, zielone liście do czasu poważniejszych mrozów. Następnie tracą część liści lub ogołacają się z nich całkowicie. Zdobią ogród przez cały rok jedynie w przypadku bardzo łagodnych zim.
Rośliny zimozielone do ogrodu
Rośliny wiecznie zielone pełnią w ogrodzie ważną funkcję dekoracyjną, a niekiedy praktyczną. Pozwalają utrzymać kolorystykę – dzięki nim ogród nie „straszy” szarością (w okresie bezśnieżnym). Rośliny zimozielone na pniu są uprawiane m.in. na szpalery i solitery. Drzewa i krzewy niezrzucające liści, a odporne na niekorzystne warunki atmosferyczne (np. sosna pospolita, świerk pospolity) pełnią m.in. funkcje osłonowe. Chronią przed mroźnymi i wysuszającym wiatrami. Zaleca się posadzić je od mroźnej wystawy wschodniej.
Różnica w uprawie gatunków zrzucających liście a zimozielonych, jest drobna, ale istotna dla zdrowotności. Gatunki zimozielone nie przechodzą typowego stanu spoczynku. Przez cały rok tracą wodę (transpirują) przez zielone części. W okresie mrozów nie mogą pobrać ubytków (np. gdy korzenie znajdują się jedynie w strefie zamarzania gruntu bądź w donicach). W rezultacie występuje susza fizjologiczna, która objawia się wiosennym, masowym brązowieniem liści, igieł i łusek. To jeden z najczęstszych powodów brązowienia iglaków. Dlatego rośliny zimozielone sporadycznie podlewa się w okresie zimowym. Należy wybierać dni bezmroźne lub mało mroźne.
Rośliny zimozielone na balkon i taras
Rośliny zimozielone na taras czy balkon muszą spełnić zasadnicze kryterium, tj. wyróżniać się wysoką odpornością na mróz. W przypadku drzew i krzewów wybiera się odmiany niskie, wolno rosnące. Należy odpowiednio zabezpieczyć je przed nadejściem zimy. Jak?
- Stosuje się maty osłonowe, np. na bokach balkonu.
- Jeszcze przed sadzeniem roślin trzeba zabezpieczyć pojemniki. Warto wybierać kanciaste, duże donice i skrzynie. Od wewnątrz (na ściankach i dnie) montuje cienkie płyty styropianowe. W płycie ułożonej na dnie wykonuje się otwory dla opływu wody. To świetna izolacja – zimą zabezpiecza korzenie przed mrozem, latem zaś przed przegrzewaniem.
- Na wierzchnią warstwę podłoża można usypać ściółkę.
- Rośliny w okresie zimowym sporadycznie podlewa się (tak jak w uprawie ogrodowej).
Gatunki/rodzaje roślin zimozielonych
Liczba gatunków i odmian roślin zimozielonych jest ogromna, każdy może znaleźć coś odpowiedniego do swojego ogrodu, na balkon i taras. Największe bogactwo dotyczy drzew i krzewów iglastych. Oprócz nich wyróżnia się m.in. drzewa i krzewy liściaste zimozielone, rośliny pnące zimozielone, krzewinki oraz byliny.
Rośliny zimozielone pnące
Najbardziej znanym, zimozielonym pnączem jest bluszcz pospolity (Hedera helix). Odmiany uprawiane w ogrodzie w odróżnieniu od pokojowych dobrze znoszą mrozy. Roślinę wykorzystuje się do dekoracji ogrodzeń, zasłaniania brzydkich ścian i murów. Czasem pnie się po pniach starych drzew (jest to często spotykane w ogrodach angielskich, a także w parkach). Ponadto jest uprawiana jako roślina okrywowa. Inne rośliny pnące zimozielone to wiciokrzew Henry’ego (Lonicera henryi) i wiciokrzew zaostrzony (Lonicera acuminata). Z kolei wiciokrzew japoński (Lonicera japonica) jest częściowo zimozielony. Wymienione gatunki najczęściej służą do dekoracji altan i trejaży.
Rośliny zimozielone na pniu
Rośliny zimozielone na pniu cieszą się dużą popularnością zarówno w ogrodach jak i w uprawie pojemnikowej (na balkonie i tarasie). Są eleganckie i zajmują mało miejsca. Zwykle stawia się na odmiany niskie. Różnią się m.in. wysokością szczepienia, czyli wysokością pnia. Popularne gatunki to m.in. sosna górska (Pinus mugo), modrzew europejski (Larix decidua), jodła balsamiczna (Abies balsamea), jałowiec chiński (Juniperus chinensis) i cyprysik Lawsona (Chamaecyparis lawsoniana). Z gatunków liściastych uprawia się m.in. ostrokrzew (Ilex). Polecane rośliny zimozielone do donicy to wytrzymałe: sosna pospolita (Pinus sylvestris) i jałowiec płożący (Juniperus horizontalis).
Rośliny zimozielone kwitnące
Zdecydowana większość roślin zimozielonych jest ozdobna z liści. Jednakże istnieją gatunki, które nie dość, że są ozdobne przez cały rok to w dodatku przez kilka lub kilkanaście tygodni w „sezonie” zachwycają pięknymi kwiatami. Przykładem jest skimia japońska (Skimmia japonica). Krzew kwitnie od maja do czerwca. Tworzy białe lub różowe groniaste kwiatostany. Preferuje kwaśne gleby, w rezultacie jest wykorzystywany do ozdoby wrzosowisk. Podobne zastosowanie ma inny, kwasolubny gatunek – pieris japoński (Pieris japonica). Kwitnie w podobnym terminie, co skimmia. Tworzy zwisające grona złożone z białych, dzwonkowatych kwiatów. Popularna azalia japońska (Rhododendron molle) jest najczęściej częściowo zimozielona.
Niskie rośliny zimozielone
Powszechnie spotykane w ogrodach niskie rośliny zimozielone to najczęściej krzewinki bądź byliny. Do znanych roślin zadarniających zalicza się barwinek pospolity (Vinca minor). Głównie rozrasta się wszerz. Bardzo dobrze radzi sobie w cieniu. Podobne zastosowanie ma runianka japońska (Pachysandra terminalis). Do popularnych, zimozielonych bylin zalicza się Bergenia sercowata (Bergenia cordifolia). Tworzy kępy dużych, skórzastych i grubych liści. Kwitnie wiosną. W ogrodzie, np. przed domem czy na obrzeżach rabat warto uprawiać ciemierniki (Helleborus). Co prawda wykształcają liście sezonowe, ale utrzymujące się zimą. Przycina się je dopiero wczesną wiosną. Kwitną zimą bądź na przedwiośniu. Podobnie postępuje się z czyśćcem wełnistym (Stachys byzantina), byliną o srebrzysto-zielonych, omszonych liściach. Zwykle dekoruje rabaty, ogrody skalne lub tworzy obwódki. Można uprawiać ją na balkonie i tarasie. Rośliny zimozielone wybiera się do ogrodu czy na balkon przyjmując różne kryteria. Warto jednakże pamiętać, że najważniejsze jest spełnienie podstawowych wymagań danego gatunku. Dopiero po spełnieniu ich i zawężeniu listy wybiera się to, co podoba się najbardziej.
FAQ:
Które trawy ozdobne są zimozielone?
Do zimozielonych roślin zalicza się wiele gatunków turzyc, m.in. turzyca Buchanana i turzyca Morrowa. Inne znane gatunki to kostrzewa sina, kostrzewa Gautiera, kosmatka olbrzymia, kosmatka śnieżna i seslerie.
Jakie krzewy zimozielone wybierać na balkon?
Kluczowe przy wyborze są trzy cechy: siła wzrostu, pokrój i mrozoodporność. Wybiera się odmiany niskie, o pokroju wąskim (np. kolumnowym) i o wysokiej mrozoodporności.
