Lipka, Sparmannia
Pochodzenie
Sparmannia należy do rodziny lipowate (Tiliaceae), pochodzi z tropikalnych rejonów Afryki Południowej i Madagaskaru.
Gatunki i odmiany
Spośród 7 gatunków należących do rodzaju Sparmannia tylko jeden Sparmannia africana znalazł zastosowanie w uprawie ogrodniczej jako roślina doniczkowa. W swoim środowisku naturalnym rośliny tego gatunku dorastają do 4 m wysokości, ale jest też forma karłowa Sparmannia africana osiągająca wzrost tylko 80 cm.
W naturze lipki, to wiecznie zielone krzewy o dużych, jasnozielonych, obustronnie owłosionych liściach. Liście sercowato owalne, osadzone na długich ogonkach liściowych. Kwiaty białe z niezwykle atrakcyjnymi żółto-czerwonymi pręcikami.
Na roślinach uprawianych w naszej szerokości geograficznej kwiaty pojawiają się zwykle pod koniec zimy lub wczesną wiosną. Zauważono, że egzemplarze karłowe kwitną obficiej niż silnie wyrośnięte, ale też trzeba zaznaczyć, że niektóre rośliny Sparmannia africana nie zakwitają nigdy.
Wyhodowana atrakcyjna odmiana „Flore Pleno „o kwiatach pełnych, kwitnie mniej obficie niż rośliny czystego gatunku.
Pielęgnacja i uprawa
Lipka pokojowa potrzebuje dużo jasnego, przewiewnego miejsca. Nie lubi wysokich temperatur, latem powinna stać w możliwie najchłodniejszym miejscu mieszkania, zimą najlepiej jej będzie w temperaturze 10-15oC.
Ze względu na szybką utratę wody wyparowywanej z dużej powierzchni liści, latem roślinę trzeba podlewać często i obficie, zwracając przy tym uwagę by nie stała w wodzie.
W okresie jesieni i zimy podlewać oszczędniej, ale nie dopuszczać do przesuszenia bryły korzeniowej.
Wiosną i latem, raz w tygodniu podlać mieszanką nawozową o małej zawartości azotu. Roślina ta nie ma specjalnych wymagań co do wilgotności powietrza, ale nie należy zraszać liści.
Ze względu na silny wzrost, młodą roślinę powinno się, wiosną każdego roku (po zakończeniu kwitnienia), przesadzić do większej doniczki. Na dno doniczki trzeba dać grubą warstwę drenażu. Starsze rośliny przesadzać w miarę potrzeby.
Dobrym podłożem będzie standardowa mieszanka ziemi ogrodniczej na bazie torfu i z niewielką domieszką piasku.
Rośliny Sparmannia africana można rozmnażać przez sadzonki pędowe, pobrane z dojrzałych pędów.
Stanowisko
Najkorzystniejszym miejscem w mieszkaniu dla lipki będzie miejsce przestronne i bardzo jasne, najlepiej takie, do którego ze wszystkich stron może docierać światło.
Małą roślinę można ustawić na parapecie okna wschodniego lub zachodniego, ale w bliskim sąsiedztwie lipki nie powinno być innych roślin. Dużą roślinę można ustawić na otwartej przestrzeni w pobliżu balkonowego okna zachodniego lub wschodniego. By roślina nie krzywiła się w stronę światła trzeba doniczkę z rośliną od czasu, do czasu obrócić. Nie zaleca się wystawiania Sparmanii na zewnątrz, nawet w upalne dni lata.
Ciekawostki
Rodzina Tiliaceae obejmuje ok. 50 rodzajów i blisko 400 gatunków, w większości to drzewa i krzewy z tropikalnego klimatu, ale nasze rodzime drzewa lipy też należą do tej rodziny i jako wyjątek w tej rodzinie pochodzą z umiarkowanej strefy klimatycznej Europy.
Lipka dobrze się czuje w pomieszczeniach często przewietrzanych i nie toleruje dymu papierosowego.
Roślina ta nie lubi tzw. „mokrych stóp”, zalegająca woda w podstawce może być przyczyną żółknięcia i opadania liści.
Jeśli roślina masowo zrzuca liście (może ma zbyt ciemno lub jest głodna), to można ją odmłodzić przez silne przycięcie pędów bocznych, niemal do głównego pędu. Zabieg taki najlepiej wykonać wiosną i nie częściej niż raz na 3-4 lata.
Zauważono, że sadzonki pobrane z pędów kwitnących dają rośliny obficiej kwitnące, niż sadzonki pobrane z silnych pędów liściowych. Roślinę stojącą w ciepłym, ciemnym miejscu mogą zaatakować szkodniki typu: przędziorek, mszyca.