Sępolia, Saintpaulia, Fiołek afrykański
Pochodzenie
Saintpaulia należy do rodziny ostrojowatych (Gesneriaceae). Pochodzi z gór Usambara we Wschodniej Afryce. Małe roślinki Saintpaulii rosną w podszyciu usambaryjskiej górskiej dżungli od poziomu morza do wysokości 2 000 m n.p.m.
Gatunki i odmiany
Do rodzaju Saintpaulia należy około 20 gatunków, ale do uprawy w mieszkaniach przystosowano rośliny wywodzące się z jednego gatunku Saintpaulia ionantha (sępolia fiołkowa). Saintpaulia jest byliną, to niska roślinka o odziomkowych mięsistych liściach i niebieskofioletowych kwiatach przypominających fiołki.
Rośliny wywodzące się z tego gatunku mają owalne, nieco wydłużone, zielone, mięsiste liście. Liście często ząbkowane wzdłuż brzegów, czasem z czerwonobrązowym unerwieniem, osadzone na mięsistych ogonkach liściowych. Liście i ogonki liściowe pokryte gęsto krótkimi włoskami. Kwiaty są zebrane w luźne pęki i osadzone tuż nad liśćmi.
Roślina ta cieszy się dużym zainteresowaniem hodowców, ilość wyhodowanych odmian szacuje się na około 4 000. Rośliny poszczególnych odmian różnią się między sobą: budową kwiatów (pojedyncze, półpełne, pełne, o płatkach gładkich, pofalowanych lub kędzierzawych), kolorem lub kształtem liści oraz kolorem kwiatów. Kwiaty przeróżnych barw i różnych odcieniach: bieli, różu, czerwieni, fioletu i błękitu. Powstało też wiele odmian o kwiatach dwubarwnych.
Wśród odmian Saintpaulii znajdziemy też roślinki miniaturowe.
Saintpaulie kwitną prawie nieprzerwanie przez cały rok, czasem tylko z kilkutygodniową przerwą w najciemniejszych miesiącach zimowych.
Pielęgnacja i uprawa
Sępolia lubi miejsca jasne do półcienistych. Chcąc zachować żywo zielone zabarwienie liści, nie można rośliny wystawić na bezpośrednie działanie promieni słonecznych. W miejscach nasłonecznionych liście żółkną i często też na liściach powstają jasne, słoneczne plamy.
Sępolie dobrze rosną w temperaturze pokojowej, 18-20oC zimą i do 25oC latem, nie lubią suchego powietrza, ale nie można ich zraszać.
Roślina powinna mieć stałą, umiarkowaną wilgotność podłoża. Nie można moczyć liści, dlatego zaleca się podlewanie od dołu, czyli wlewanie wody do podstawka. Po około 20 – 30 minutach od podlania, nadmiar wody z podstawka trzeba usunąć. Zabieg podlewania należy wykonywać ostrożnie, tak by nie zmoczyć liści. Nadmiar wody w podłożu, zalegająca woda w podstawku lub moczenie liści powodują mięknięcie i zagniwanie mięsistych ogonków liściowych albo gnicie korzeni. Podlewać wodą miękką o temperaturze pokojowej.
Wiosną i latem raz na 2 tygodnie zaleca się podlać słabym roztworem nawozu mineralnego do roślin kwitnących. Rośliny sępolii lubią ciasne i płytkie doniczki. Jeśli jednak trzeba roślinę przesadzić, to najlepiej to zrobić wczesną wiosną. Dobrym podłożem będzie uniwersalna ziemia ogrodnicza z dodatkiem piasku.
Saintpaulie rozmnaża się z sadzonek liściowych. Listki wraz z kawałkiem ogonka liściowego wsadzamy płasko w podłoże (mieszanka torfu z piaskiem). W dobrych warunkach (temperatura 20-22oC) po około 4-6 tygodniach u nasady ogonków liściowych pojawią się nowe roślinki, które następnie trzeba poprzesadzać pojedynczo do osobnych, niedużych doniczek. Młode roślinki zakwitną po raz pierwszy za ok. 6 miesięcy.
Gdzie przechowywać
Ze względu na konieczność chronienia rośliny przed bezpośrednim nasłonecznieniem najlepszym miejscem będzie parapet okna północnego lub zacieniony częściowo od zewnątrz parapet okna wschodniego.
Można też roślinę ustawić w jasnym miejscu w pobliżu ww. okien lub w innym widnym miejscu pokoju, kuchni czy łazienki, nie narażając rośliny na działanie promieni słonecznych.
Ciekawostki
Literatura podaje, że odkrywcą Saintpaulii ionanthe był Walter von Saint-Paul-Illaire, gubernator byłej niemieckiej kolonii w Afryce, a do Europy przywiozły ją niemieckie misjonarki. Jak widać Saintpaulia jest odkryciem niemieckim, ale największą popularnością cieszy się w USA, gdzie to powstało najwięcej odmian i gdzie od wielu lat znajduje się na czele listy ulubionych roślin.
Sępolia fiołkowa, nazywana też fiołkiem afrykańskim botanicznie nie ma nic wspólnego z fiołkiem i rodziną fiołkowatych (Violaceae), nazwę tę zawdzięcza raczej tylko podobieństwu niebieskofioletowej barwy kwiatów.
Wahania temperatury, suche powietrze lub niedobór światła mogą zahamować kwitnienie.
Dłuższe nasłonecznienie rośliny powoduje powstawanie plam lub żółknięcie całych liści, a po kroplach wody zalegających na mięsistych liściach powstają brązowe plamy. Jeśli roślina tworzy dużo liści i słabo kwitnie, to należy usunąć część liści i przez ten zabieg uzyskać lepsze kwitnienie.
