Dracena, Yucca, Nolina– doniczkowe rośliny do mieszkań
Dracena, Yucca, Nolina
Rośliny o zdrewniałych pniach jakimi są yucca, nolina i część gatunków dracen zyskały popularność wśród roślin polecanych do uprawy w mieszkaniach. Przyciągają uwagę nabywców okazałym pniem i pióropuszem pięknych liści.
Na rodzaj Dracena składa się około 40 gatunków wiecznie zielonych roślin, rosnących w tropikalnych rejonach Azji i Afryki. Draceny jako rośliny doniczkowe uprawiane są już od ponad 100 lat. Początkowo uprawiano je tylko w szklarniach, później trafiły do mieszkań. Są cenione między innymi ze względu na dekoracyjne liście osadzone na oryginalnym pniu. Na ich popularność może wpływać także fakt, że są wieloletnie i łatwe w uprawie.
Początkowo najbardziej znanym gatunkiem była Dracena właściwa (Draceana draco) – określana potocznie „smoczym drzewem”, a naturalnie występująca na Wyspach Kanaryjskich. W naturze jest zazwyczaj wysokim drzewem o prostym, grubym pniu i pięknym pióropuszu liści, dorastającym nawet do 20 m wysokości. Drzewo to wytwarza czerwony sok – żywicę zwaną przez tubylców „smocza krwią”, która jest wykorzystywana w przemyśle jako barwnik. Ta dracena łatwo rozmnaża się z nasion, dlatego szybko trafiła do mieszkań. Turyści przywozili z Wysp Kanaryjskich małe roślinki lub nasiona, które z powodzeniem uprawiali w domowych warunkach.
Od kilkudziesięciu lat z powodzeniem uprawia się wiele innych gatunków dracen o liściach wąskich lub szerokich, zielonych lub kolorowych, o pniach grubych, zdrewniałych lub cienkich, bardziej zielnych.
Dracena obrzeżona (Draceana marginata) – w przypadku której na dość cienkim, ale sztywnym pniu wyrasta pióropusz wąskich liści. Liście mają czerwonawe obrzeżenia lub kolorowe paski wzdłuż nerwu głównego. W zależności od odmiany, liście mogą mieć barwę zieloną albo zbliżoną do bordowej; spotyka się też odmiany o jasnych, trójkolorowych liściach.
Dracena obrzeżona jedna z najpopularniejszych dracen, znana na rynku od dawna. W sprzedaży można spotkać różne formy handlowe:
- pióropusze bez pnia;
- pióropusze na pniu;
- małe drzewka;
- tzw. kompozycje, gdzie w jednej doniczce posadzono kilka roślin różnej wysokości, co tworzy okazałą roślinę handlową.
Ta dracena lubi widne, ciepłe miejsca, wilgotne podłoże, ale bez zbytniego zalewania. Jest rośliną trwałą, odporną na zmienne warunki panujące w mieszkaniu. Dolne, starzejące się liście możemy usuwać, w ten sposób powodując wydłużanie pnia. Jeśli mamy kilka dracen wówczas możemy je zsadzić do jednej donicy – przygotowując własną, ciekawą kompozycję. Jeśli roślina jest zbyt wysoka, możemy obciąć pióropusz na dowolnej wysokości, a w miejscu przycięcia założyć foliowy „turban”, aby zapewnić wyższą wilgotność powietrza. Potem pozostaje cierpliwe czekanie do czasu aż z bocznych oczek wybiją nowe liście. Następnie nowe przyrosty należy stopniowo hartować przez powolne osuszanie turbanu (uzyskane poprzez podziurkowanie folii) – aż do całkowitego obeschnięcia. Obcięte pióropusze można spróbować ukorzenić, wstawiając do naczynia z wodą.
Dracena wonna (Draceana fragrans)
Ten gatunek to draceny o szerokich, ładnie wygiętych liściach. Liście w kolorze ciemnej zieleni lub barwnie paskowane. Nazywana jest “wonną”, ponieważ starsze egzemplarze zakwitają, tworząc kwiaty o przyjemnym, intensywnym zapachu, które pojawiają się na czubku pióropusza. Po kwitnieniu dracena wonna nie zamiera. Zazwyczaj pióropusze pięknych liści osadzone są na grubym, zdrewniałym pniu, równie ozdobnym, co stanowi atrakcyjną całość.
W sprzedaży znajdują się różne formy handlowe:
- rośliny na pniu, czyli pióropusz liści osadzony na pniu;
- kompozycje, czyli kilka dracen różnej wysokości posadzonych do jednej doniczki;
- rozkrzewiony pień jako drzewko;
- rośliny bez pnia, ulistnione na całej wysokości, inaczej mówiąc ukorzenione pióropusze.
Handlowe draceny o kolorowo paskowanych liściach to odmiany: ’Massangeana’ i ’Lindenii’.
Dracena deremeńska (Draceana deremensis)
Najpopularniejszą odmianą należącą do tego gatunku jest odmiana 'Warnecki’. Roślina o szarozielonych, paskowanych liściach, zebranych w pióropusz osadzony na niezbyt grubym pniu. Koloryt pnia zbliżony do koloru liści. Liście węższe niż u draceny wonnej. W handlu są też dostępne inne odmiany tego gatunku o weselszych barwach liścia jak np. 'Lemon Line’ – o liściach w żółto-zielone paski i o zielonej łodydze.
Z kolei Draceana deremensis Compacta ma gęsto osadzone, stosunkowo krótkie, ale dość szerokie liście, co nadaje jej kolumnowy pokrój. Ciemno zielone, pięknie błyszczące liście, równomiernie osadzone od dołu ku górze przyciągają wzrok. W sprzedaży znajdziemy też Compacty na pniu i w formie drzewek.
Draceana sanderiana pochodzi z Kongo. Jej pięknie błyszczące, młode, zielone, bezlistne pędy, często fantazyjnie zakręcone, to znane w handlu 'Lucky Bambo’. Długie bezlistne pędy, często są używane jako dodatki w kompozycjach z kwiatów ciętych. Taki pęd łatwo ukorzenić w wodzie, z górnych oczek wyrosną pióropusze liści i można mieć ciekawą roślinę.
Znane i popularne w handlu doniczkowe rośliny Draceny sandreriany to odmiana ’Victory’ i ’White’ o liściach w szaro-zielone i białe paski oraz odmiana ’Golden’ w żółto-zielone paski.
Draceny sanderiany uważane są za długowieczne, odporne na zmienne warunki uprawowe. Zasychające liście należy obrywać. Jeśli chcemy roślinę odmłodzić, to wystarczy przyciąć pęd na odpowiedniej wysokości, a z najwyższych oczek wyrosną nowe ulistnione pędy.
Draceana reflexa – znana w handlu odmiana z tego gatunku ’Song of India’, to roślina o pięknych żółto-zielono, paskowanych liściach. Uznawana jest za jedną z najpiękniejszych roślin doniczkowych, o czym może świadczyć jej romantyczna azjatycka nazwa „pieśń Indii”. W sprzedaży znajdziemy albo małe roślinki z ukorzenionego pióropusza, wyższe z pióropuszem na pniu lub też okazałe drzewka.
Dracena godseffiana – wyglądem nie przypomina dracen. Pochodzi z Kongo. Tworzy formy krzaczaste, mocno rozgałęzione. Charakteryzują ją liście owalne, ostro zakończone, nakrapiane nieregularnymi, jasnymi plamkami. Można spotkać kilka odmian różniących się między sobą kolorem i nakrapianiem liścia. Ciekawy rysunek liścia prezentują tzw. „tygrysie”, barwą przypominające umaszczenie tygrysa. W handlu znajdziemy małe rośliny, ale są to draceny wieloletnie i łatwe w uprawie. Można więc wyhodować ładne egzemplarze. Zasadzenie kilku roślin do jednej doniczki pozwoli na uzyskanie niepowtarzalnej formy.
Dracena pielęgnacja
Wszystkie draceny preferują jasne, ciepłe stanowiska. Najlepiej w pobliżu okna południowego lub zachodniego, ale nie w miejscu bezpośrednio nasłonecznionym. Draceny o jasnych liściach potrzebują więcej światła. Przez cały rok oczekują temperatury powyżej 20°C. Nie mają szczególnych wymagań, co do wilgotności powietrza, ale u postawionych zbyt blisko źródła ciepła, mogą zasychać końce liści. Należy stosować podlewanie umiarkowane, unikać zbyt mocnego przesuszania bryły korzeniowej. Nie tolerują jednak nadmiaru wody. Woda zalegająca w osłonce doprowadzi do zagniwania korzeni. W okresie wiosna-lato raz na 2-3 tygodnie zaleca się zasilanie mieszanką nawozową z przewagą potasu.
Należy pamiętać, że zdrewniałe kołki nie przyrastają, rosną tylko pióropusze. Przerośnięte lub zbyt mocno ogołocone z liści draceny można z powodzeniem odmłodzić. Należy je przyciąć i zapewnić im lepsze warunki pod względem wilgotności powietrza np. przez nałożenie foliowego „turbanu” na pień nad przyciętym miejscem, a z pewnością wypuści nowe liście. Przed zdjęciem turbanu, nowe pędy trzeba zahartować przez stopniowe zmniejszanie wilgoci powietrza. Ucięty pióropusz można spróbować ukorzenić w wodzie.
Wszystkie draceny można też ze sobą sadzić, tworząc w miarę potrzeby kompozycje lub po prostu jedną roślinę w miejsce kilku.
Yucca to długowieczna roślina o egzotycznym wyglądzie. W naturze występuje kilka gatunków juki, natomiast do uprawy w mieszkaniach przystosowane są dwa: Yucca aloifolia i Yucca elephantipes. Obydwa gatunki są do siebie podobne, na szczycie łodyg wyrasta pióropusz sztywnych, podłużnych, ostro zakończonych liści. Jeśli nie stoją obok siebie, trudno je odróżnić. Obydwa gatunki w środowisku naturalnym spotyka się na południowym wschodzie USA, w Meksyku, Gwatemali i na Wyspach Kanaryjskich. Ich pnie dorastają do 8 m wysokości.
Yucca aloifolia – zwana juką aloesowatą ma pień pokryty resztkami zaschniętych liści, ponieważ zamierające liście same nie odpadają i trzeba je wycinać.
Yucca elephantipes – zwana juką gwatemalską ma gładkie, zgrubiałe u nasady pnie i luźniejszą rozetę liściową.
Yucca należy do rodziny agawowatych (Agavaceae). Jukki nazywano „cudownym drewnem”, ponieważ potrafią wytworzyć pióropusz liści na kawałku pnia, zanim pień się ukorzeni.
W sprzedaży znajdziemy rośliny powstałe z kawałków zdrewniałego pnia – po prostu ukorzeniony zdrewniały pień z kilkoma pióropuszami liści, pnie różnej długości posadzone po jednym w doniczce lub kilka pni różnej wysokości posadzone razem tworzące kompozycję lub jeden rozgałęziony pień jako drzewko. Zdrewniały pęd nie przyrasta, natomiast część zielona przyrasta nawet do 30 cm w ciągu roku.
Yucca uprawa i pielęgnacja
Yucca to roślina zdecydowanie światłolubna i dlatego trzeba jej zapewnić miejsce bardzo jasne, zimą nasłonecznione. O umieszczeniu rośliny w miejscu o wystarczającej ilości światła świadczą sztywne, ciemnozielone liście. Z kolei w miejscu słabo oświetlonym liście jaśnieją i zwisają, Od wiosny do jesieni należy utrzymywać temperaturę pokojową, zimą zaleca się przenieść do chłodniejszego pomieszczenia. Latem można roślinę wystawić do ogrodu, w miejsce widne, nasłonecznione w godzinach porannych lub popołudniowych. Zbyt intensywne nasłonecznienie w południe może spowodować poparzenie liści.
Yucca lubi podlewanie umiarkowane. Zaleca się lekko przesuszać podłoże między kolejnymi podlewaniami oraz unikać zastoisk wodnych. Przy podlewaniu nie należy polewać pnia. W okresie wegetacji, który przypada od marca do sierpnia raz na 2-3 tygodnie, dobrze jest zasilać mieszanką nawozową z przewagą potasu. Przesadzać tylko wówczas, jeśli jest to konieczne. Zabiegi pielęgnacyjne ograniczają się do usuwania zasychających liści. Jest wskazanym, aby zasychający liść odciąć, a resztę oderwać po całkowitym zaschnięciu. Starszą roślinę można odmłodzić przez przycięcie zielonych odrostów na wysokości ok. 10 cm od nasady. Po odcięciu na pęd warto nałożyć „turban foliowy”, co przyspieszy wybijanie nowych pędów. Dalej postępować wg opisu dotyczącego dracen. Odciętą, zieloną część pnia można spróbować ukorzenić w wodzie.
NOLINA
Nolina recurvata, inaczej Baucarnea recurwata, nazywana też baucarneą wygiętą lub popularnie „nogą słonia” należy do rodziny agawowatych (Agavaceae).
Pochodzi z suchych obszarów Ameryki Środkowej, płaskowyżu meksykańskiego, Gwatemali, gdzie osiąga wielkość drzewa. Na zgrubiałym pniu, kształtem przypominającym nogę słonia, wyrasta pióropusz długich, wąskich, skórzastych liści.
Duże egzemplarze noliny spotykane w sprzedaży nie wyrosły w doniczce. Są to rośliny przesadzone z plantacji i ponownie ukorzenione, z nowymi pióropuszami. W naturalnych warunkach roślina przystosowała się do palącego słońca i okresowych suszy, gromadząc wodę w pniu.
Nolina uprawa i pielęgnacja
Jako roślina doniczkowa nie ma dużych wymagań co do wilgotności podłoża, jakiej potrzebuje nolina. Pielęgnacja jest zatem dość prosta: należy podlewać oszczędnie pozwalając przeschnąć podłożu przed kolejnym podlewaniem, a w miesiącach wiosenno-letnich od czasu do czasu podlać mieszanką nawozu z dużą zawartością potasu.
Potrzebuje dużo światła, preferuje miejsca bardzo jasne do słonecznych. Przy małej ilości światła liście jaśnieją, załamują się. Przesadzanie tylko w razie konieczności. Można raz na 2-3 lata zdjąć wierzchnią warstwę podłoża z doniczki i dosypać świeżej ziemi.
Temperatura pokojowa, zimą może być niższa (ok. 15°C), ale przy niższych temperaturach należy ograniczyć podlewanie, latem można roślinę wystawić na zewnątrz.
Nolinę można też rozmnażać z nasion. U młodych nolin pióropusz liści wyrasta z kulistego zgrubienia, które przyrastając stopniowo wydłuża się w „nogę”. Wzrost takiej rośliny jest bardzo powolny.