Storczyk- Orchidea – popularny bywalec na naszych parapetach
Storczyk czy Orchidea?
“Storczyk” i “Orchidea”, to dwie nazwy tej samej grupy roślin z rodziny Orchidaceae – czyli Storczykowate. To bardzo duża rodzina obejmująca kilkadziesiąt tysięcy gatunków i około 1000 rodzajów. Gatunki różnią się między sobą nie tylko wyglądem, ale i sposobem życia. Większość storczyków to epifity, które żyją na powierzchni innych roślin, głównie na gałęziach drzew. Nie są one jednak pasożytami, ponieważ pokarm czerpią z obumarłych części rośliny. Ten typ storczyków żyje w lasach strefy tropikalnej, podzwrotnikowej i umiarkowanej. Niemal połowa z rodzajów i większość epifitycznych gatunków bytuje w lasach Ameryki Południowej i Środkowej, oprócz tego liczne gatunki storczyków – epifitów oznaczono także w południowo-wschodniej Azji.
Druga grupa storczyków, to odmiany rosnące na ziemi, nazywane naziemnymi – występują w tropikach, ale większość rośnie w Australii i Europie, także w Polsce.
Jeszcze kilkadziesiąt lat temu orchidea kojarzyła się z czymś egzotycznym i niedostępnym. Owszem, można było spotkać piękne kolekcje storczyków, ale głównie do obejrzenia w szklarniach ogrodów botanicznych, o uprawie w mieszkaniu natomiast mało kto marzył.
Obecnie orchidee/storczyki zawitały „pod strzechy” i można je nabyć niemal w każdym supermarkecie.
Storczyk – gatunek najchętniej wybierany
Najpopularniejszym storczykiem doniczkowym jest Phalenopsis– stanowi obecnie większość na sklepowych półkach. W naturalnych warunkach jest epifitem, który żyje w koronach drzew lasów tropikalnych. Lubi ciepło, półcień i wysoką wilgotność powietrza. Jego szerokie i wydłużone liście gromadzą zapasy wody, a mięsiste korzenie oplatają gałęzie drzew. Życiodajne substancje pobierają z obumarłych tkanek drzew, a wodę pobierają z powietrza. Tworzą kwiaty o średnicy do 12 cm, barwy białej, ale także w odcieniach różu, żółci i brązu, często z ciemniejszymi plamkami.
Dzięki pracom hodowlanym powstało wiele mieszańców, które różnią się od rodzimych nie tylko wyglądem liści i kwiatów, ale przede wszystkim zmniejszonymi wymaganiami w stosunku do klimatu i przystosowaniem do uprawy w mieszkaniach.
Storczyk- pielęgnacja w kolejnych latach
Jeszcze nie tak dawno uważano, że zakupiony storczyk postoi w mieszkaniu przez czas kwitnienia i na tym kończy się jego żywot. Teraz już wiemy, że Phalenopsis świetnie radzi sobie w warunkach domowych. Może rosnąć co najmniej przez kilka lat, powtarzając kwitnienie 1-2 razy do roku. Jako epifit preferuje podłoże lekkie i przewiewne. Najczęściej głównym składnikiem podłoża jest kora, czasem z dodatkiem mchu torfowca, styropianu, keramzytu czy kokosa. Podłoże musi zachowywać dobre stosunki powietrzno-wodne przez kilka lat uprawy.
Ogrodnicy uprawiają tego storczyka w transparentnych doniczkach, by zapewnić korzeniom dostęp światła. Przezroczyste doniczki pozwalają nam obserwować wygląd systemu korzeniowego. Zdrowe korzenie są mięsiste, jędrne, barwy biało-szarej z żółto-zielonym zabarwieniem końcówek, co jest oznaką wzrostu. Storczyk ten nie wymaga częstego przesadzania, korzenie wyrastające ponad doniczkę nie świadczą o konieczności przesadzania. Są to korzenie powietrzne barwy srebrzysto-szarej ze zdolnością do pobierania wody z powietrza. Przyrastające w doniczce korzenie stopniowo wypychają roślinę do góry i z czasem traci ona stabilność. Taka sytuacja z kolei może stanowić sygnał do przesadzenia.
Storczyk – podlewanie oraz jego częstotliwość
W uprawie Phalenopsisa najważniejszym czynnikiem jest umiejętne podlewanie. Zbyt obfite podlewanie to podstawowy błąd w uprawie. Prowadzi zazwyczaj do uszkodzenia systemu korzeniowego i ograniczenia pobierania wody, w następstwie czego, liście się marszczą i stają się przywiędnięte. Wydaje nam się, że roślina ma zbyt mało wody i zaczynamy obficiej podlewać, doprowadzając w ten sposób, do jej obumarcia. Podlewanie 1-1,5 raza w tygodniu (w zależności od warunków panujących w pomieszczeniu) jest wystarczające. Po około 20 minutach od podlewania, należy wylać nadmiar wody z osłonki. Specjalne osłonki, przeznaczone dla storczyków zatrzymują doniczkę z rośliną na wysokości 4-5 cm od dna, przez co tworzy się przestrzeń do odsączania pozostałego, ewentualnego nadmiaru wody.
Co warto wiedzieć kupując storczyki w doniczce?
W sprzedaży znajdziemy rośliny różnej wielkości, z jednym lub wieloma pędami kwiatowymi. Rośliny większe w doniczkach o średnicy 15-17 cm, zazwyczaj kilku pędowe o dużych kwiatach, są też formy miniaturowe. Jednak najpopularniejszymi w handlu są storczyki w doniczce o średnicy 12 cm, z jednym lub kilkoma pędami i średniej wielkości kwiatami. Bogactwo kolorystyczne kwiatów od barwy białej przez odcienie różu po fiolet, żółte, odcienie brązu, bordo. Jednokolorowe, z oczkiem lub nakrapiane. Czasem niebieskie, ale te są zazwyczaj barwione. Doniczkowe, kwitnące Phalenopsisy do handlu pakowane są w przezroczyste foliowe rożki zabezpieczające przed uszkodzeniem. Zaleca się rozcięcie rożka przed wyjęciem rośliny.
Kupując roślinę należy zwrócić uwagę na wygląd całości:
• system korzeniowy: grube, jędrne, jasnego koloru korzenie świadczą o dobrej kondycji;
• liście błyszczące bez uszkodzeń;
• pęd kwiatowy z 2-3 rozwiniętymi kwiatami i kilkoma zdrowymi pąkami – żółknące pąki opadają przed rozwinięciem.
Dobrze zaopiekowana roślina, kwitnie w mieszkaniu przez kilka miesięcy. Powinna stać w miejscu widnym, ale nie bezpośrednio nasłonecznionym, w temperaturze pokojowej ok 20-25oC.
Oznaką gotowości do kwitnienia są: mięsiste, ciemnozielone liście, wyrastające bezpośrednio nad korzeniami, i rozkładają się na boki, odsłaniając sztywny pęd kwiatowy (prosty lub rozgałęziony) z kilkoma kwiatami. Pierwszy pęd kwiatowy pojawia się zazwyczaj pod trzecim liściem. Przyrastający kolejny liść mobilizuje roślinę do wytwarzania kolejnych pędów. Po przekwitnięciu zielony pęd kwiatowy należy przyciąć nad 2-3 oczkiem od dołu. Jeśli pęd zasechł, wówczas należy przyciąć nisko. Niektóre hybrydy mają dużą zdolność do krzewienia pędów kwiatowych i jeszcze przed zakończeniem kwitnienia tworzą nowe odnogi z pąkami, kwitnąc niemal bez przerwy, nie bacząc na nic.
Storczyk – uprawa po zakończeniu kwitnienia
By uprawiać Phalenopsisa dalej po zakończeniu kwitnienia, najlepszym miejscem na ustawienie doniczki z rośliną będzie parapet okna wschodniego lub widny parapet okna północnego. Od marca do września, w regularnych odstępach czasowych należy zasilać nawozami płynnymi przeznaczonymi dla storczyków. Do ponownego zakwitnięcia potrzebuje przejść okresowe przechłodzenie. W mieszkaniu takie naturalne przechłodzenie zachodzi pod koniec sierpnia, przez wrzesień, czyli przed rozpoczęciem okresu grzewczego (w temperaturze ok 18oC). Ten okres przeważnie wystarczy by pobudzić roślinę do wytworzenia pąków. Zazwyczaj po 4-6 tygodniach (koniec września – październik) pojawia się pęd kwiatowy, a zakwita pomiędzy grudniem i lutym. Czasem, przy dużych wahaniach temperatur, roślina może wytworzyć pęd kwiatowy bez pąków, taki pęd należy przyciąć i czekać na wybicie następnego.
Storczyki- gatunki i ich wymagania
Paphiopedilum, storczyk naziemny, często zwany Sabotkiem lub Pantofelkiem też znalazł uznanie wśród uprawnych roślin doniczkowych. Pochodzi z południowej Azji. Do wzrostu potrzebuje umiarkowanej temperatury, półcienia i umiarkowanej, równomiernej wilgotności podłoża. Od kwietnia do września można go lekko nawozić. Charakterystyczne jest to, że z każdej rozety liściowej wyrasta zazwyczaj jeden pęd kwiatowy. W miarę przyrostu rośliny w pachwinach liści tworzą się nowe rozety, z których w następnym roku wyrosną kolejne pędy kwiatowe.
Cymbidium – ten storczyk ze względu na długie, sztywne pędy kwiatowe z dużą ilością gęsto osadzonych kwiatów, jest uprawiany głównie na kwiat cięty. Kwiaty są trwałe, w kolorach: białym żółtym, zielonym, odcieniach brązu i fioletu. Hodowcy pracują nad przystosowaniem cech Cymbidium do uprawy doniczkowej. Już pojawiły się w sprzedaży jako rośliny doniczkowe – mają zdecydowanie krótsze liście i skrócone pędy kwiatowe. W czasie wzrostu potrzebuje dużo wody i częstego nawożenia. Na czas spoczynku, trzeba zapewnić mu jasne, suche, chłodne pomieszczenie i ograniczyć podlewanie. W czasie kwitnienia intensyfikujemy podlewanie, później znów ograniczamy. Ze względu na potrzebę zapewnienia zmiennych warunków temperaturowych w rocznym cyklu uprawy, raczej nie będzie popularną rośliną do mieszkań.
W sprzedaży pojawiają się też inne, mniej popularne storczyki doniczkowe. Do tych bardziej znanych należą:
• Dendrobium – dość łatwy w uprawie, dobrze rośnie w umiarkowanych warunkach klimatycznych.
• Miltonia – wrażliwa na niedobór wody w glebie i powietrzu, ale nie lubi zalewania. Średnie wymagania co do światła i temperatury.
• Oncidium – dobrze rośnie w warunkach domowych.
• Vanda – ciekawy gatunek, uprawiany bez podłoża. Lubi umiarkowaną temperaturę, dużo światła i wysoką wilgotność powietrza.
• Vuylstekeara – to krzyżówka różnych rodzajów storczyków, kwitnie prawie przez cały rok, ma małe wymagania środowiskowe.
• Cattleya – w okresie kwitnienia radzi sobie w umiarkowanych warunkach co do światła i temperatury, ale lubi wysoką wilgotność powietrza. Zaś w okresie spoczynku temperatura 10-12oC i skąpe podlewanie.
• Ludisia – jeden z nielicznych storczyków uprawianych ze względu na ozdobne ulistnienie. Ciemnozielone liście z pomarańczowym unerwieniem, kwiaty niepozorne białe lub jasnoróżowe. Dobrze rośnie w warunkach domowych, w miejscu zacienionym, lubi częste podlewanie.
Większość wymienionych roślin dostępnych jest na zamówienie. Zapraszamy do kontaktu.
Storczyk – nie tylko roślina ozdobna
Wiele gatunków dziko rosnących orchidei znalazło zastosowanie w medycynie ludowej jako afrodyzjaki, środki antymalaryczne, jak też w przemyśle perfumeryjnym i kosmetycznym.
Oryginalnym storczykiem jest Vanilla. Ponad 100 gatunków tego storczyka można znaleźć w tropikalnych lasach całej kuli ziemskiej. Jako liana wspina się po drzewach, zakwita, gdy osiągnie pokaźne rozmiary. Jej owocem jest długa torebka z licznymi, drobnymi nasionkami – laska wanilii. Jej owoce, kwiaty, pędy, korzenie mają szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym, perfumeryjnym, a także w medycynie ludowej.
W krajach strefy tropikalnej zakłada się plantacje uprawne Vanilli, celem pozyskiwania surowców dla przemysłu.
